Όμως υπάρχει ελπίδα: Η δική μας οικογενειακή εμπειρία με την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή

Γράφει η Κατερίνα Μ.

Επιμελείται επιστημονικά η Γκόλφω Λιαμάκη

Πριν εμφανιστεί η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) στη μικρή μας κόρη μόλις στα 6 της χρόνια, κανείς μας δεν γνώριζε για αυτήν. Δυστυχώς έμελλε να τη γνωρίσουμε με τον πιο σκληρό τρόπο. Ήταν τόσο απότομη η εμφάνιση της ΙΨΔ και ήταν τόσο έντονα τα συμπτώματά της που η λέξη ‘ψυχαναγκασμός’ ξεπήδησε αυθόρμητα από το στόμα μας όταν απευθυνθήκαμε στον παιδίατρο, γιατί δεν ξέραμε σε ποιον άλλον να απευθυνθούμε στην αρχή. Πλύσιμο χεριών και όχι μόνο, με εμμονή και αγωνία για το αν γίνεται σωστά, κλάμα και ουρλιαχτά γιατί ‘το σπίτι ήταν βρόμικο’ και έπρεπε να καθαριστεί από άκρη σε άκρη και εμείς αποσβολωμένοι από ΄το κακό’ που μας είχε βρει.

Το καλό της υπόθεσης ήταν ότι δε χρειάστηκε να περιμένουμε πολύ για τη διάγνωση. Ήταν ξεκάθαρο ότι επρόκειτο για ΙΨΔ. Ίσως βοήθησε το γεγονός ότι η μικρή μας εκδήλωσε μια αρκετά συχνή και γνωστή μορφή της ΙΨΔ, οπότε και αναγνωρίστηκε εύκολα. Το κακό της υπόθεσης ήταν ότι, αν και ξεκινήσαμε άμεσα θεραπεία, φάνηκε εκ των υστέρων ότι η ψυχολόγος, στην οποία απευθυνθήκαμε, δεν είχε την απαιτούμενη εμπειρία στην εφαρμογή της θεραπείας για την ΙΨΔ, ενώ επιπλέον άφησε εμάς τους γονείς αβοήθητους αφού δεν μας καθοδήγησε στο πώς να αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα του παιδιού μας ώστε να την βοηθήσουμε.

Μετά από 2 ½ χρόνια, νιώθοντας απόγνωση γιατί δε βλέπαμε βελτίωση στο παιδί μας, αποφασίσαμε να αλλάξουμε θεραπευτή και μέθοδο θεραπείας. Οδηγηθήκαμε σε παιδοψυχίατρο-ψυχαναλυτή ενώ ταυτόχρονα οι γονείς αρχίσαμε συμβουλευτική. Πέντε ολόκληρα χρόνια προσπαθούσαμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι θα δούμε φως επιτέλους, ότι απλά χρειάζεται υπομονή καθώς η θεραπεία αυτή είναι αργή αλλά θα δώσει στο τέλος καρπούς. Η βασική οδηγία που μας είχε δοθεί ήταν να εμποδίζουμε το παιδί μας να εκτελεί τους καταναγκασμούς της ακόμη και με την βία!

Με αυτόν τον τρόπο πέρασαν 8 χρόνια όπου η ΙΨΔ έβαζε τρικλοποδιές στην καθημερινότητά μας με εμφανή αντίκτυπο στην οικογένειά μας και στις μεταξύ μας σχέσεις. Όσο και να θέλαμε να καταλάβουμε τι συνέβαινε στο παιδί μας και να δείξουμε κατανόηση, ήταν πραγματικά πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσουμε με ψυχραιμία τον παραλογισμό που είχαν οι ψυχαναγκασμοί της για εμάς τους γονείς αλλά και για την μεγαλύτερη αδερφή της. Ήταν σαν να έπρεπε να δεχθούμε ‘το παράλογο’ ενώ όλο μας το είναι αυθόρμητα εναντιωνόταν σε αυτό. 

Προφανώς η σχέση μας με την μικρή μας κόρη υπέστη τεράστιο πλήγμα καθώς σταδιακά δεν μπορούσαμε να δούμε καμιά άλλη πλευρά της εκτός από εκείνη που είχε ‘το πρόβλημα’. Φυσικά εκείνη το διαισθανόταν ενώ παράλληλα θύμωνε γιατί έβλεπε ότι δεν την κατανοούσαμε αλλά και ότι τα χρόνια πέρναγαν χωρίς να μπορεί να απαλλαχθεί από την ΙΨΔ. Απορώ πραγματικά για το πώς θα μας θυμάται εμάς τους γονείς της όταν θα μεγαλώσει!

Επηρεάστηκε πολύ και  η σχέση μεταξύ των αδελφών  αφού απομακρύνθηκαν, καθώς δεν μπορούσαν να παίξουν ή να καθίσουν έστω μαζί διότι η μεγάλη μας κόρη δεν μπορούσε να ‘υπακούσει’ στους κανόνες που η αδερφή της τής έβαζε σε κάθε τους παιχνίδι ή επαφή. Απομονώθηκε στο δωμάτιό της για να μην ακούει τις συνεχείς συγκρούσεις που είχαμε με την μικρή μας κόρη. Αυτό στην αρχή φάνηκε να την προστατεύει αλλά τώρα μπορώ πλέον να πω ότι την έκανε να νιώθει πολλή μοναξιά, να νιώθει ότι έχασε τους γονείς της και να αισθάνεται θυμό προς εμάς τους γονείς της και προς την αδερφή της. Όλα αυτά τα συναισθήματα βγήκαν στην επιφάνεια πολύ αργότερα όταν η κατάσταση καλυτέρευσε με την νέα θεραπεία και μπόρεσε η μεγάλη μας κόρη να βρει τον ‘χώρο’ και τον ‘χρόνο’ για να εκφραστεί.

Δυστυχώς, ούτε η σχέση μου με τον σύζυγό μου έμεινε αλώβητη. Εκείνος δούλευε πάρα πολλές ώρες με αποτέλεσμα να σηκώνω σχεδόν αποκλειστικά όλο το βάρος της κατάστασης που επικρατούσε στο σπίτι, πράγμα που με γέμισε θυμό απέναντί του γιατί ένιωσα ότι με άφησε μόνη μου. Μπορώ πλέον να πω ότι αν είχα μοιραστεί το βάρος με κάποιον άλλον ίσως να είχα αντιμετωπίσει πιο ψύχραιμα την κατάσταση  με τη μικρή μου κόρη αλλά και να είχα προστατεύσει καλύτερα τη μεγάλη μου κόρη που την άφησα ουσιαστικά μόνη. Εξάλλου ήταν και εκείνη ένα μικρό παιδί μόλις 8 ετών όταν εκδηλώθηκε η ΙΨΔ στη μικρή μας κόρη.

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθώ ότι επηρεάστηκαν πολύ αρνητικά και οι σχέσεις μας με τους οικογενειακούς μας φίλους, καθώς λόγω του ότι οι ψυχαναγκασμοί του παιδιού μας εστίαζαν στην καθαριότητα, δεν άντεχε κόσμο στο σπίτι αλλά και συχνά αρνιόταν να βγει έξω για να μην λερωθεί. Έτσι η κοινωνική μας ζωή συρρικνώθηκε. Αλλά δυστυχώς ούτε και ο κοινωνικός μας περίγυρός έδειξε να καταλαβαίνει τι συμβαίνει ενώ έπρεπε να αντιμετωπίσουμε και σχόλια όπως για παράδειγμα ότι το παιδί μας είναι κακομαθημένο.

Έτσι πέρασαν τα χρόνια του Δημοτικού και τα πρώτα Γυμνασιακά χρόνια των παιδιών μας που μόνο ανέμελα και χαρούμενα δεν ήταν. Και ξαφνικά φαίνεται ότι ο Θεός  μάλλον μας λυπήθηκε και έστειλε αναπάντεχα στον δρόμο μου μια παιδική μου φίλη που είχε ζήσει πολλά χρόνια με την ΙΔΨ και την είχε ξεπεράσει με τη θεραπεία. Εκείνη μας συμβούλεψε να αλλάξουμε μέθοδο θεραπείας και να απευθυνθούμε σε εξειδικευμένη θεραπεύτρια. Ήταν ριψοκίνδυνο μετά από τόσα χρόνια. Μας φόβιζε η σκέψη μήπως κάνουμε και πάλι λάθος και χάσει το παιδί μας κάθε ελπίδα  ότι μπορεί να απαλλαγεί από τη διαταραχή. Όμως ευτυχώς η αλλαγή έγινε με την απόλυτα σύμφωνη γνώμη του παιδιού μας που είχε πια πατήσει τα 14 και είχε ήδη καταλάβει ότι η θεραπεία που ακολουθούσε τόσα χρόνια δεν την οδηγούσε πουθενά σε ό,τι αφορούσε την ΙΨΔ.

Έχουν περάσει 5 μήνες από τότε που ξεκινήσαμε τη νέα θεραπεία και ήδη βλέπουμε εμφανή σημάδια βελτίωσης στα συμπτώματα της ΙΔΨ, ενώ παράλληλα το παιδί μας έχει αποκτήσει αυτοπεποίθηση, έχει κάνει μαθησιακό άλμα στο σχολείο και νιώθει για πρώτη φορά ότι μπορεί τελικά να καταφέρει να απαλλαγεί από την ΙΨΔ.

Έχουμε αρχίσει να βλέπουμε φως στο τούνελ, σε ένα τούνελ που δεν θέλω να γυρίσω πίσω και να ξαναδώ γιατί ήταν πολύ μακρύ και πολύ σκοτεινό. Όμως υπάρχει ελπίδα! Με την κατάλληλη θεραπεία από ειδικό θεραπευτή δεν είναι ουτοπικό να πιστεύει όποιος υποφέρει από ΙΨΔ ότι μπορεί να ζήσει ελεύθερος από αυτήν. Αυτή είναι η αλήθεια που έχουμε  μπροστά μας και νιώθουμε ευγνώμονες για αυτήν.