Tag Archive for: ανεπιθύμητες παρεισφρητικές σκέψεις

Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή και Θρησκεία

Γράφει η Γκόλφω Λιαμάκη

Ορισμένες θρησκείες, όπως ο Χριστιανισμός, ο οποίος δίνει μεγάλη σημασία στην ατομική ηθική και στην αληθινή πίστη, δίνουν περισσότερη έμφαση στη σημασία των σκέψεων από ό,τι άλλες. Στον Χριστιανισμό, δηλαδή, η σχέση του πιστού με τον Θεό και η σωτηρία της ψυχής του έχει να κάνει περισσότερο με την πίστη του παρά με τις πράξεις του. Άλλες θρησκείες, όπως ο Ιουδαϊσμός, ο Ινδουισμός και το Ισλάμ, τονίζουν περισσότερο την πιστή τήρηση των θρησκευτικών παραδόσεων και των εθίμων συγκριτικά με την αληθινή πίστη. Στον Χριστιανισμό, όπου δίνεται μεγάλη έμφαση στη σημασία των σκέψεων και στην αληθινή πίστη, είναι αναμενόμενο να παρατηρούμε στους πάσχοντες με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Σχετιζόμενη με την Ηθική και τη Θρησκεία (ΗΘ-ΙΨΔ)[1] -μία συχνή αλλά σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό μορφή της διαταραχής- ιδεοληπτικές αμφιβολίες που εστιάζονται στην πίστη τους, στη σχέση τους με τον Θεό, και στο κατά πόσο οι σκέψεις τους είναι αμαρτωλές ή όχι. Σε ορισμένες άλλες θρησκείες, οι πάσχοντες με ΗΘ-ΙΨΔ είναι πιθανότερο να εστιάζουν στο κατά πόσο τηρούν πιστά ή όχι τους κανόνες και τις παραδόσεις που ορίζει η θρησκεία τους.

Αναπτύσσουν ωστόσο όλοι οι θρησκευόμενοι άνθρωποι ΗΘ-ΙΨΔ; Προφανώς όχι. Ενώ οι περισσότεροι υγιώς θρησκευόμενοι άνθρωποι στηρίζονται στην εμπιστοσύνη που νιώθουν μέσα τους για την πίστη τους, οι πάσχοντες με ΗΘ-ΙΨΔ αδυνατούν να εμπιστευθούν την πίστη τους αλλά χρειάζονται εγγυήσεις και αποδείξεις για αυτήν και για το κατά πόσο οι σκέψεις τους είναι ή δεν είναι ανήθικες. Έτσι, στους πάσχοντες με ΗΘ-ΙΨΔ, οι ανεπιθύμητες αλλά φυσιολογικές παρεισφρητικές  σκέψεις που όλοι οι άνθρωποι έχουμε, παρερμηνεύονται ως αμαρτωλές ή ανήθικες, με συνέπεια να βιώνουν έντονες ιδεοληπτικές αμφιβολίες, όπως:

  • Μήπως έκανα κάποια αμαρτία κατά λάθος;
  • Πιστεύω αληθινά στον Θεό;
  • Πώς μπορώ να είμαι σίγουρη ότι δεν λατρεύω τον Σατανά;
  • Θα πάω στον Παράδεισο όταν πεθάνω;
  • Έχω προσευχηθεί αληθινά;
  • Μήπως είμαι πολύ αλαζόνας;
  • Ακολουθώ πιστά τους χριστιανικούς κανόνες και τα έθιμα;
  • Μήπως προσεύχομαι στον Σατανά;

Για ποιο λόγο όμως οι πάσχοντες  με ΗΘ-ΙΨΔ δίνουν υπερβολική σημασία στις φυσιολογικές παρεισφρητικές σκέψεις; Δεν γνωρίζουμε ακόμη για ποιο λόγο ακριβώς συμβαίνει αυτό. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι γενικά τα άτομα με ΙΨΔ έχουν κάποιες λανθασμένες πεποιθήσεις σχετικά με τη σημασία των σκέψεων. Μία τέτοια λανθασμένη πεποίθηση είναι ότι η σκέψη ισούται ηθικά με την πράξη. Παρόλο που θεωρείται ότι για αυτές τις λανθασμένες πεποιθήσεις ευθύνονται πολλοί παράγοντες, ορισμένες θρησκείες, όπως ο Χριστιανισμός,  είναι πιθανόν ότι ενισχύουν τέτοιες πεποιθήσεις καθώς επιβάλουν στους πιστούς, μέσω σημαντικών προσώπων εξουσίας (π.χ., ιερείς), συγκεκριμένα ηθικά στάνταρ για τη σκέψη και τη συμπεριφορά, προκειμένου να αποφύγουν την αμαρτία και την θεϊκή τιμωρία. Υπάρχουν επίσης εδάφια στην Παλαιά Διαθήκη, τα οποία στηρίζουν την πεποίθηση ότι η σκέψη ισούται ηθικά με την πράξη και ότι θα πρέπει κανείς να ελέγχει τις σκέψεις του για να αποφύγει την αμαρτία και τη θεία τιμωρία (π.χ., «Όποιος είναι θυμωμένος με τον αδελφό του ή την αδελφή του είναι ένοχος για φόνο», «Όποιος κοιτάξει μια γυναίκα με λαγνεία έχει ήδη διαπράξει μοιχεία στην ψυχή του»). Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σημειώσω ότι για την ΗΘ-ΙΨΔ  δεν ευθύνεται προφανώς ο Χριστιανισμός, όπως δεν ευθύνονται τα μικρόβια για τη μικροβιοφοβία, αλλά ο τρόπος που ο πάσχων με ΙΨΔ αντιλαμβάνεται, ερμηνεύει και αντιδρά στην εμπειρία του. Φαίνεται όμως ότι η υπερβολική προσκόλληση σε ορισμένες θρησκευτικές πεποιθήσεις και πιστεύω μπορεί να καθιστά το άτομο πιο ευάλωτο να αναπτύξει λανθασμένες πεποιθήσεις που οδηγούν σε παρερμηνεία των φυσιολογικών παρεισφρητικών σκέψεων όπως συμβαίνει στην ΗΘ-ΙΨΔ. Όταν οι σκέψεις παρερμηνεύονται ως σημαντικές και πιθανώς αμαρτωλές, είναι επόμενο να θεωρούνται απειλητικές και να έρχονται στο προσκήνιο της προσοχής του πάσχοντα. Οι σκέψεις του (και η πιθανότητα της τιμωρίας του από τον Θεό) γίνονται το επίκεντρο της προσοχής του, οι «αμαρτωλές» σκέψεις πληθαίνουν και μαζί τους πληθαίνουν οι ενοχές και ο φόβος.  

Ένας άλλος παράγοντας που καθιστά τα άτομα με ΗΘ-ΙΨΔ πιο ευάλωτα στην παρερμηνεία των παρεισφρητικών τους σκέψεων είναι η χαμηλή ανοχή στην αβεβαιότητα[2], η οποία χαρακτηρίζει εν γένει όλους τους πάσχοντες με ΙΨΔ. Όμως, τα περισσότερα ζητήματα πίστης και ηθικής χαρακτηρίζονται εξ ορισμού  από εγγενή αβεβαιότητα (π.χ., «Ο Θεός με αγαπάει;», «Πιστεύω αληθινά στον Θεό;») και δεν μπορούν να απαντηθούν με απόλυτη βεβαιότητα, γεγονός που προκαλεί στους πάσχοντες έντονη αμφιβολία και φόβο μήπως έχουν αμαρτήσει και υποστούν την τιμωρία του θεού.

Όπως συμβαίνει γενικά στην ΙΨΔ, οι πάσχοντες με ΗΘ-ΙΨΔ προκειμένου να μειώσουν τη δυσφορία τους προσπαθούν να ελέγξουν τις σκέψεις τους, να ερμηνεύσουν τη σημασία τους και είτε να τις διώξουν είτε να λάβουν δράση προκειμένου να αποφύγουν τις συνέπειες (π.χ., θεία τιμωρία). Έτσι επαναλαμβάνουν προσευχές πολλές φορές ή μέχρι να τις πουν «τέλεια ή αληθινά», ζητάνε καθησυχασμό και διαβεβαιώσεις από τους οικείους τους ή από ιερωμένους για την πίστη τους, προσπαθούν να μη σκέφτονται ή να διώχνουν τις «αμαρτωλές» σκέψεις, εξομολογούνται ή αποφεύγουν καταστάσεις ή αντικείμενα (π.χ., χώρους λατρείας ή θρησκευτικές εικόνες) προκειμένου να μη πυροδοτηθούν οι ιδεοληπτικές σκέψεις και οι αμφιβολίες. Όλες αυτές οι συμπεριφορές, οι οποίες ονομάζονται καταναγκασμοί, ακριβώς επειδή παρέχουν στους πάσχοντες προσωρινή ανακούφιση, ενισχύονται και εξελίσσονται με τον πάροδο του χρόνου καταλαμβάνοντας ολοένα και περισσότερο χρόνο και ενέργεια, με συνέπεια να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητά τους.  Επίσης, η αποφυγή και ο έλεγχος των ανεπιθύμητων σκέψεων επιφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή την αύξησή τους, γεγονός που πολλαπλασιάζει τη δυσφορία και την αβεβαιότητά στους πάσχοντες. Τέλος, ακριβώς επειδή δεν είναι ποτέ δυνατόν να έχει κανείς απόλυτη βεβαιότητα για τα ζητήματα ηθικής (π.χ., «Πιστεύω αληθινά; Έχω αμαρτήσει; Θα πάω στην Κόλαση;»), ο έλεγχος και ο επανέλεγχος των σκέψεων και των πράξεων και η αναζήτηση καθησυχασμού και διαβεβαίωσης τροφοδοτούν και ενισχύουν τη λανθασμένη πεποίθηση της σημασίας των σκέψεων και την ανάγκη για απόλυτη βεβαιότητα.

 

[1] Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή σχετιζόμενη με την Ηθική και τη Θρησκεία (ΗΘ-ΙΨΔ) είναι μία μορφή της διαταραχής, η οποία χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα, ενοχές και αίσθημα φόβου που που επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν την ηθικότητα και τη θρησκεία.

[2] Χαμηλή Ανοχή στην Αβεβαιότητα: η πεποίθηση ότι είναι αναγκαίο να είναι κανείς απολύτως βέβαιος.

 

Προτεινόμενη βιβλιογραφία: 

Abramowitz, J.S & Jacoby, R.J. (2014). Scrupulosity: A cognitive-behavioral analysis and implications for treatment. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 3, 140-149

/0 Comments

Μήπως είμαι τέρας; Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή σχετιζόμενη με Παιδοφιλικό περιεχόμενο (Π-ΙΨΔ)

Προειδοποίηση: Το άρθρο περιλαμβάνει πληροφορίες οι οποίες δυνητικά μπορεί να ενεργοποιήσουν ή να επιδεινώσουν ιδεοληψίες με παιδοφιλικό περιεχόμενο

Επιστημονική επιμέλεια: Γκόλφω Λιαμάκη                                         

Φανταστείτε ότι περνάτε μπροστά από το προαύλιο ενός δημοτικού σχολείου. Ρίχνετε μια ματιά στα παιδιά και, εντελώς ξαφνικά, περνά από το μυαλό σας μια σκέψη: «Κοίταξα εκείνα τα παιδιά με περίεργο τρόπο»; Αμέσως το μυαλό σας αρχίζει να αμφιβάλλει και να αναλύει αν η ματιά σας ήταν περίεργη και εσείς κατακλύζεστε από τρόμο: «Γιατί κοίταζα τα παιδιά»; «Οι άλλοι άνθρωποι το κάνουν αυτό»; «Με διέγειρε κάποιο παιδί»; «Τι πάει λάθος με μένα»; «Έκανα κάτι που δεν έπρεπε»; «Είμαι παιδόφιλος ή θα γίνω παιδόφιλος»; «Γιατί κάνω αυτές τις σκέψεις»;

Φανταστείτε  ότι περνάτε και πάλι μπροστά από το προαύλιο.  Αυτή τη φορά είναι πιθανό να είστε σε μεγάλη επιφυλακή και να έχετε πλήρη επίγνωση των σκέψεών σας. Συνειδητοποιείτε ότι αποφεύγετε την οπτική επαφή με τους άλλους ανθρώπους. Ελέγχετε τα χέρια σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν θα αγγίξουν κατά λάθος ένα παιδί με ακατάλληλο τρόπο και είστε σε επαγρύπνηση και σε πανικό σε περίπτωση που σας έρθουν περίεργες σκέψεις για τα παιδιά. Μπορεί ακόμα και να σκανάρετε τη γεννητική σας περιοχή για τυχόν σημάδια σεξουαλικής διέγερσης. Ανησυχείτε ότι οι άλλοι σάς κοιτάνε, και μπορεί ακόμα και να αρχίσετε να αναρωτιέστε τι έχετε κάνει. Νιώθετε ότι η μόνη σας διέξοδος είναι να φύγετε μακριά για να προστατεύσετε αυτά τα παιδιά. Μπορεί να αισθάνεστε ότι είστε τέρας και κακός άνθρωπος, εφόσον σας έρχονται τέτοιες σκέψεις στο μυαλό. Αυτό που ενδεχομένως δεν συνειδητοποιείτε είναι ότι μπορεί να πάσχετε από έναν πολύ συχνό τύπο της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής (ΙΨΔ), τον τύπο που σχετίζεται με Παιδοφιλικό περιεχόμενο (Π-ΙΨΔ).

Το να βιώνετε τέτοιες ιδεοληπτικές σκέψεις-ταμπού, όπως ονομάζονται γιατί αφορούν κοινωνικά μη αποδεκτά θέματα, είναι μία από τις πιο συχνές, αλλά λιγότερο γνωστές, μορφές της ΙΨΔ. Σε αυτή τη μορφή της διαταραχής, στους πάσχοντες επικρατεί ο ιδεοληπτικός φόβος μήπως είναι παιδόφιλοι ενώ συνήθως έχουν ελάχιστους ή καθόλου φανερούς καταναγκασμούς. Αντίθετα, οι  καταναγκασμοί τους είναι συνήθως νοεροί, με την έννοια ότι συμβαίνουν αποκλειστικά στο μυαλό τους και δεν είναι ορατοί σε τρίτους. Κάποιες φορές, ο τύπος αυτός αναφέρεται και ως «Καθαρά Ιδεοληπτική ΙΨΔ» («Purely Obsessional OCD» ή «Pure–O»), επειδή στο παρελθόν θεωρούσαμε λανθασμένα ότι οτιδήποτε είναι νοερό είναι ιδεοληψία ενώ οτιδήποτε μπορεί να γίνει ορατό σε τρίτους είναι καταναγκασμός. Πλέον αναγνωρίζουμε ότι αυτό που διαχωρίζει μια ιδεοληψία από έναν καταναγκασμό είναι ότι οι ιδεοληψίες προκαλούν άγχος και είναι ακούσιες, ενώ οι καταναγκασμοί είναι εκούσιοι και σκόπιμοι και στοχεύουν στην προσπάθεια του ατόμου να μειώσει το άγχος που του προκαλούν οι ιδεοληψίες. Επομένως, ακόμα και σε αυτόν τον τύπο της διαταραχής, υπάρχουν καταναγκασμοί, είναι όμως στην πλειοψηφία τους νοεροί. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής νοεροί καταναγκασμοί: νοερός έλεγχος των σκέψεων και των αισθήσεων και των συναισθημάτων, νοερή αντικατάσταση των ιδεοληπτικών σκέψεων ή εικόνων με κοινωνικά αποδεκτές σκέψεις ή εικόνες,  καταναγκαστική προσευχή ή αποφυγή των ιδεοληπτικών σκέψεων.  

Στη γενική κατηγόρια της «Καθαρά Ιδεοληπτικής ΙΨΔ»,  η οποία περιλαμβάνει την μορφή με Παιδοφιλικό Περιεχόμενο  (Π-ΙΨΔ), συγκαταλέγονται και άλλες μορφές της διαταραχής, όπως αυτή που εστιάζει στον σεξουαλικό προσανατολισμό, την αιμομιξία, ή την κτηνοβασία. Έτσι ένα άτομο με Π-ΙΨΔ μπορεί να βιώνει εκτός από ιδεοληψίες με παιδοφιλικό περιεχόμενο, ιδεοληψίες οποιουδήποτε κοινωνικά μη-αποδεκτού περιεχομένου, όπως για παράδειγμα: «Αν ελκύομαι από ένα παιδί του ίδιου φύλου, τότε μήπως αυτό σημαίνει ότι είμαι ομοφυλόφιλος και ότι δεν θα πρέπει να κάνω οικογένεια;».

Η Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία ορίζει την Παιδοφιλία ως «επαναλαμβανόμενες και έντονες σεξουαλικά διεγερτικές φαντασιώσεις, σεξουαλικές παρορμήσεις ή συμπεριφορές που αφορούν σεξουαλική δραστηριότητα με παιδί ή παιδιά πριν από την εφηβεία» (APA, 2013). Η Παιδοφιλία δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την Π-ΙΨΔ. Ωστόσο παρόλο που η διάκριση ανάμεσα στην Παιδοφιλία και την Π-ΙΨΔ είναι σαφής, τα άτομα που πάσχουν από Π-ΙΨΔ νιώθουν πεπεισμένα ότι  ανήκουν στην κατηγορία των αληθινών παιδόφιλων, και όχι στην κατηγορία των ατόμων που πάσχουν από Π-ΙΨΔ, και ότι ο θεραπευτής τους είτε δεν κατανοεί  πραγματικά τι συμβαίνει ή κάνει λάθος. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι πολύ διαφορετική: Ένα άτομο που πάσχει από Π-ΙΨΔ δεν είναι περισσότερο πιθανό να είναι παιδόφιλος από ένα άτομο που δεν πάσχει από Π-ΙΨΔ. Η Π-ΙΨΔ είναι μία ψυχική διαταραχή που σχετίζεται με το άγχος και  την αβεβαιότητα και όχι μία διαταραχή η οποία σχετίζεται με τις σεξουαλικές παρορμήσεις και τη σεξουαλική συμπεριφορά.

Από όλες τις μορφές που μπορεί να πάρει η ΙΨΔ , η Π-ΙΨΔ προκαλεί ίσως την περισσότερη ντροπή, ενοχή και αποστροφή προς τον εαυτό. Τα άτομα με Π-ΙΨΔ βλέπουν τον εαυτό τους ως αποκρουστικό και απαίσιο άτομο και διστάζουν να περιγράψουν ακόμη και στον ειδικό ψυχικής υγείας αυτά που βιώνουν. Πριν αρχίσουν να μιλάνε για τις ιδεοληψίες τους, συνήθως κάνουν ερωτήσεις σχετικά με το απόρρητο ή αναφέρουν προηγούμενες εμπειρίες τους σχετικά με την αντιμετώπιση της ΙΨΔ. Προειδοποιούν τον ειδικό ότι αυτό που θα ακούσει είναι αποτρόπαιο. Δυστυχώς, ωστόσο, δεν υπάρχει επαρκής κατανόηση της Π-ΙΨΔ ενώ υπάρχουν ειδικοί ψυχικής υγείας που δεν αναγνωρίζουν την Π-ΙΨΔ και την ταυτίζουν λανθασμένα με την Παιδοφιλία.

 

Πώς εκδηλώνεται η Π-ΙΨΔ;

Ένα άτομο με Π-ΙΨΔ βιώνει ακούσιες επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις ή εικόνες με παιδοφιλικό περιεχόμενο, οι οποίες του προκαλούν τρομακτικό άγχος. Αυτές οι σκέψεις μάλιστα μπορεί συχνά να συγχέονται λανθασμένα με πραγματικές αναμνήσεις, δημιουργώντας στον πάσχοντα έντονη αβεβαιότητα και αίσθημα επικείμενου κινδύνου. Οι σκέψεις αυτές μπορεί να εστιάζουν είτε σε παρελθοντική, είτε στην τωρινή ή τη μελλοντική συμπεριφορά του ατόμου.

Παρακάτω αναφέρονται κάποιες συνήθεις ιδεοληπτικές σκέψεις εστιασμένες στο παρελθόν:

  • «Έκανα ποτέ κάποια ανώμαλη σεξουαλική πράξη, όταν ήμουν μικρότερος/η;»
  • «Έκανα πρόσφατα κάποια ανώμαλη σεξουαλική πράξη;»
  • «Έχω αισθανθεί ποτέ έλξη για ένα παιδί ή έναν έφηβο;»
  • «Έχω ποτέ παρενοχλήσει σεξουαλικά κάποιον;»
  • «Έχω ποτέ πατήσει κατά λάθος σε σύνδεσμο για παιδικό πορνό;»
  • «Ξέρει κάποιος από το παρελθόν μου κάτι που να υποδεικνύει ότι είμαι παιδόφιλος;»

Ιδεοληπτικές σκέψεις εστιασμένες στο παρόν μπορεί να είναι οι παρακάτω:

  • «Μήπως ελκύομαι από αυτό το 10χρονο παιδί που παίζει απέναντί μου;»
  • «Μήπως μόλις κοίταξα πονηρά αυτό το 13χρονο κορίτσι;»
  • «Μήπως με παρατήρησε μόλις κάποιος να κάνω κάτι παράξενο;»
  • «Μήπως πρέπει να καθίσω στην άλλη πλευρά του τρένου, μακριά από αυτό το 6χρονο αγόρι, για να μην το χαϊδέψω παρορμητικά;»
  • «Μήπως με διεγείρει σεξουαλικά αυτό το μικρό κορίτσι στην τηλεόραση;»

Ιδεοληπτικές σκέψεις εστιασμένες στο μέλλον μπορεί να είναι οι παρακάτω:

  • «Πώς μπορώ να ξέρω ότι δεν θα κάνω ποτέ μια παιδοφιλική πράξη;»
  • «Τι θα γίνει αν έρθει μια μέρα που νιώσω πράγματι σεξουαλική έλξη για παιδιά;»
  • «Ποιος είναι ο σωστός τρόπος να κρατήσω/ αγκαλιάσω/ αλλάξω ένα παιδί;»
  • «Μήπως θα παρενοχλήσω σεξουαλικά τα παιδιά μου, όταν αποκτήσω δικά μου παιδιά;»

Για να βρουν (προσωρινή) διαβεβαίωση και διασφάλιση για το ότι δεν ισχύουν οι παραπάνω ιδεοληπτικοί φόβοι, οι πάσχοντες με Π-ΙΨΔ αισθάνονται αναγκασμένοι να ελέγχουν διαρκώς τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις συμπεριφορές και τη σεξουαλική τους διέγερση, όταν βρίσκονται κοντά σε ενήλικες ή παιδιά. Παρατηρούν λοιπόν και σκανάρουν συνεχώς τις σεξουαλικές τους αντιδράσεις. Η προσοχή τους είναι συνεχώς στραμμένη στην παρουσία τυχόν σεξουαλικής διέγερσης (π.χ., παρουσία στύσης ή κολπικής λίπανσης), ενώ οποιαδήποτε ασήμαντη αντίδραση στη γεννητική περιοχή ερμηνεύεται λανθασμένα ως επιβεβαίωση ότι πράγματι διεγείρονται σεξουαλικά από τα παιδιά, πείθοντάς τους εσφαλμένα ότι είναι παιδόφιλοι. Η αναζήτηση διαβεβαίωσης και καθησυχασμού από το οικείο τους περιβάλλον ή από το διαδίκτυο είναι επίσης συχνή στα άτομα με αυτή τη μορφή. Συχνές αναζητήσεις στο διαδίκτυο περιλαμβάνουν την αναζήτηση διαβόητων παιδόφιλων και τη σύγκρισή τους με τους ίδιους, ή την αναζήτηση νομικών πληροφοριών προκειμένου να προετοιμαστούν για τις συνέπειες που ανησυχούν ότι θα επέλθουν από στιγμή σε στιγμή. Επιπλέον, τα άτομα με αυτή τη μορφή ξοδεύουν πάρα πολύ χρόνο και ενέργεια κάνοντας νοερή ανασκόπηση αναδρομικά της συμπεριφοράς και των πράξεών τους, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι δεν έχουν διαπράξει κάποια απρεπή πράξη εις βάρος κάποιου παιδιού. Επιπλέον, η αποφυγή παιδιών σε πάρκα ή σε παιδικές χαρές ή σε σχολεία χαρακτηρίζει τα άτομα με Π-ΙΨΔ, στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν ότι οι ιδεοληπτικές τους σκέψεις ή εικόνες δεν θα έρθουν στην επιφάνεια ή δεν θα πραγματοποιήσουν τους φόβους τους. Κάποια από αυτά τα άτομα επιλέγουν να μην αποκτήσουν δικά τους παιδιά, με σκοπό να περιορίσουν τον κίνδυνο, στον οποίο νιώθουν ότι θα εξέθεταν τα δικά τους παιδιά.

Όλες οι παραπάνω συμπεριφορές ανήκουν στην κατηγορία των καταναγκασμών και, αν και προσφέρουν στον πάσχοντα παροδική ανακούφιση από το μαρτύριο της αβεβαιότητας και τη δυσφορία που του προκαλούν οι ιδεοληπτικοί του φόβοι, στην πραγματικότητα οι συμπεριφορές αυτές ευθύνονται για το γεγονός ότι το άτομο παραμένει εγκλωβισμένο στη διαταραχή, καθώς δεν του επιτρέπουν να λάβει την απαραίτητη ανατροφοδότηση από την εμπειρία του, προκειμένου να νιώσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και ασφάλεια.

 

Πώς αντιμετωπίζεται η Π-ΙΨΔ;

Η ψυχολογική θεραπεία της Π-ΙΨΔ είναι η θεραπεία συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα, η μορφή αυτή της διαταραχής αντιμετωπίζεται όπως οποιαδήποτε άλλη μορφή, μέσω της θεραπείας συμπεριφοράς με τη μέθοδο της σταδιακής Έκθεσης και της Παρεμπόδισης των καταναγκασμών και της αποφυγής. Με αυτήν την μέθοδο, το άτομο μαθαίνει να έρχεται σταδιακά αντιμέτωπο με καταστάσεις, οι οποίες του προκαλούν το αίσθημα της αβεβαιότητας και ιδεοληπτικές σκέψεις ή εικόνες με παιδοφιλικό περιεχόμενο (π.χ., φωτογραφίες παιδιών, ταινίες με σχετικό περιεχόμενο παιδικές χαρές, σχολεία), ενώ ταυτόχρονα μαθαίνει να παρεμποδίζει τους καταναγκασμούς του και να περιορίζει την αποφυγή του. Στη διάρκεια της Έκθεσης, η οποία είναι συστηματική και επαναλαμβανόμενη, το άτομο μαθαίνει να παραμένει με τον φόβο που του προκαλεί η παρουσία των ιδεοληπτικών του σκέψεων ή εικόνων όση ώρα χρειάζεται μέχρι ο φόβος του να μειωθεί από μόνος του χωρίς την εκτέλεση κάποιου καταναγκασμού. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην ανίχνευση και την παρεμπόδιση όλων των νοερών και δύσκολα ανιχνεύσιμων καταναγκασμών που χαρακτηρίζουν αυτή τη μορφή της διαταραχής.  Μέσω αυτής της μεθόδου, το άτομο μαθαίνει να διαχειρίζεται το γεγονός της αβεβαιότητας βιωματικά, ενώ με την ανατροφοδότηση που λαμβάνει από την εμπειρία του σταδιακά αισθάνεται εμπιστοσύνη προς τον εαυτό του και ασφαλής για τους άλλους.

 

Σημείωση: Το άρθρο βασίστηκε σε ελεύθερη απόδοση της δημοσίευσης του Jordan Levy, PhD, στο OCD Newsletter

Μετάφραση: Ειρήνη Τσαλαφούτα

/0 Comments

Ανεπιθύμητες Παρεισφρητικές Σκέψεις: Τι είναι και ποιοι τις έχουν

Γράφει η Γκόλφω Λιαμάκη

Σας πέρασε ποτέ από το μυαλό η σκέψη να πηδήξετε από κάποιο μπαλκόνι ή να σπρώξετε κάποιον άγνωστο στις γραμμές του τρένου την ώρα που πλησιάζει στον σταθμό; Φανταστήκατε ποτέ κάποιο άγνωστο ή γνωστό σας πρόσωπο γυμνό ή αισθανθήκατε ποτέ την παρόρμηση να χτυπήσετε κάποιον χωρίς λόγο; Λίγο ή πολύ όλοι μας έχουμε βιώσει και θα βιώνουμε πού και πού τέτοιες περίεργες σκέψεις ή εικόνες, οι οποίες φαίνεται να εισβάλουν στο μυαλό μας ξαφνικά από το πουθενά. Αυτές οι σκέψεις ονομάζονται παρεισφρητικές σκέψεις ή εικόνες και είναι ακούσιες ανεπιθύμητες σκέψεις ή εικόνες, οι οποίες νιώθουμε ότι δεν ταιριάζουν με τον χαρακτήρα μας και με τις αξίες μας και για τον λόγο αυτό, συνήθως μας προκαλούν κάποιο άγχος, ενόχληση ή δυσφορία. Άλλες πάλι σκέψεις είναι τόσο παράξενες και ακραίες που μπορεί να μας φαίνονται απλώς αστείες. Οι παρεισφρητικές σκέψεις μπορούν να αφορούν πολλά διαφορετικά ζητήματα, όπως θέματα  που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητά μας, τις σχέσεις μας, τις σωματικές μας λειτουργίες, την υγεία μας, το θρησκευτικό μας αίσθημα και πολλά άλλα, όπως φαίνεται στον μακρύ κατάλογο που ακολουθεί.

Είναι συνηθισμένο και φυσιολογικό οι άνθρωποι να έχουμε τέτοιες παρεισφρητικές σκέψεις απαγορευμένου και κοινωνικά μη αποδεκτού περιεχομένου χωρίς να ενεργούμε με βάση αυτές. Το γεγονός αυτό όμως πολλοί άνθρωποι δυστυχώς το αγνοούν. Κάποιοι άνθρωποι μάλιστα πιστεύουν ότι είναι διαστροφή ή ανωμαλία το να έχουν οποιαδήποτε απαγορευμένη σκέψη και νιώθουν ότι ευθύνονται οι ίδιοι για τις «κακές» τους σκέψεις. Τρομοκρατούνται με την ιδέα ότι η παρουσία των σκέψεων αυτών μπορεί να δείχνει κάτι κακό και ανήθικο για τον χαρακτήρα τους και για τον εαυτό τους. Πιστεύουν λανθασμένα ότι αν και μόνο αν σκεφτούν να βλάψουν κάποιον (σκέψη πολύ συνηθισμένη από την πλειοψηφία των ανθρώπων), αυτό σημαίνει ότι μπορεί να το κάνουν πράξη. Πολλοί από αυτούς επομένως εσφαλμένα θεωρούν τον εαυτό τους πολύ επικίνδυνο, ανήθικο, ή/και σεξουαλικά διεστραμμένο. Η πεποίθηση ότι μία σκέψη ισοδυναμεί με την πράξη ή ότι μια σκέψη καθορίζει τον χαρακτήρα ενός ατόμου ονομάζεται «συγχώνευση σκέψης-πράξης» και εμπλέκεται στην ανάπτυξη της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής.

Σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει στην πλειοψηφία των ανθρώπων, στην Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, ο πάσχων βιώνει όχι απλά περιστασιακά, αλλά σε πολλές περιπτώσεις σχεδόν συνέχεια  επαναλαμβανόμενες ανεπιθύμητες παρεισφρητικές σκέψεις (ή αλλιώς ιδεοληψίες) κοινωνικά μη αποδεκτού και συχνά απωθητικού περιεχομένου, οι οποίες,  ενώ είναι παρόμοιες ως προς το περιεχόμενο με αυτές που βιώνουμε όλοι μας, είναι ωστόσο πολύ πιο επίμονες και συχνά πιο γλαφυρές στο περιεχόμενο, διαρκούν περισσότερη ώρα, δημιουργούν έντονη παθολογική αμφιβολία σχετικά με το τι αυτές μπορεί να σημαίνουν για το άτομο που τις βιώνει και οδηγούν σε αίσθημα επικείμενου κινδύνου. 

Παρακάτω μπορείτε να δείτε έναν κατάλογο[1] ο οποίος περιλαμβάνει ανεπιθύμητες παρεισφρητικές σκέψεις που ανέφερε ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων σε επιστημονικές μελέτες διερεύνησης του φαινομένου στον γενικό πληθυσμό: 

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΠΑΡΕΙΣΦΡΗΤΙΚΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

1.Σκέψεις για εσκεμμένη πρόκληση σωματικής βλάβης στον εαυτό εξαιτίας παρορμητικών πράξεων

  • Σκέψη να πηδήξω από κάποιο παράθυρο κάποιου ψηλού κτιρίου
  • Σκέψη να πηδήξω μέσα από κάποιο κλειστό παράθυρο
  • Σκέψη να πηδήξω από κάποιο γκρεμό ή από κάποιο ψηλό κτίριο
  • Σκέψη να πέσω από τις σκάλες
  • Σκέψη να πηδήξω από κάποια γέφυρα πάνω από λεωφόρο
  • Σκέψη να ρίξω το αμάξι μου επίτηδες πάνω σε δέντρο
  • Σκέψη να επιταχύνω στον αυτοκινητόδρομο με το αμάξι χωρίς να κρατάω το τιμόνι για να δω πόσο γρήγορα μπορώ να πάω προτού τρακάρω
  • Σκέψη να ρίξω το αμάξι μου πάνω σε κάποιο φορτηγό
  • Σκέψη να πηδήξω μπροστά σε κάποιο αμάξι
  • Σκέψη να βγάλω το αμάξι εκτός πορείας προς το αντίθετο ρεύμα του δρόμου
  • Εικόνα να επιχειρώ να περάσω τον δρόμο την ώρα διέρχονται αμάξια
  • Σκέψη να κόβω το πόδι μου με μαχαίρι
  • Σκέψεις να μπήγω κάποιο αντικείμενο μέσα στα μάτια μου
  • Σκέψη να ξεκοιλιάζομαι
  • Σκέψη να κόβω το λαιμό μου
  • Παρόρμηση να πηδήξω μπροστά από κάποιο διερχόμενο τρένο
  • Παρόρμηση να πηδήξω στις ράγες κάποιου τρένου που πλησιάζει στον σταθμό

2. Σκέψεις για εσκεμμένη πρόκληση σωματικής βλάβης σε άλλους

  • Παρόρμηση να επιτεθώ σε συγκεκριμένα άτομα
  • Εικόνα να σκοτώνω ένα αγαπημένο μου πρόσωπο
  • Ιδέα να βλάπτω κάποιον που αγαπώ
  • Ιδέα να κάνω κάτι κακό σε κάποιο ανήμπορο άτομο
  • Σκέψη να βλάπτω τον/την αδερφό/ή μου
  • Σκέψη να βλάπτω κάποιον που δεν μου έχει κάνει κάτι
  • Σκέψη να σπρώχνω κάποιον μπροστά από κάποιο διερχόμενο τρένο
  • Σκέψη να αρπάζω το κεφάλι κάποιου και το χτυπάω πάνω σε τοίχο
  • Σκέψη να εύχομαι να πεθάνει κάποιος
  • Εικόνα να πυροβολώ με όπλο κάποιον ή κάτι
  • Εικόνα να απειλώ με μπαλτά κάποιο μέλος της οικογένειάς μου
  • Σκέψη να χτυπάω ανθρώπους με τους οποίους έχω εντελώς αντίθετες απόψεις
  • Σκέψη να χτυπάω κάποιον άγνωστο
  • Ξαφνική παρόρμηση να κλοτσήσω ένα μωρό
  • Σκέψη να ρίχνω κάτω ένα μωρό
  • Σκέψη να πατάω κάποιο ζώο με το αμάξι
  • Παρόρμηση να γίνω βίαιος/η προς παιδιά, ειδικά προς μικρότερα παιδιά
  • Παρόρμηση να σπρώξω κάποιο παιδί έξω από το λεωφορείο
  • Παρόρμηση να επιτεθώ βίαια και να σκοτώσω κάποιον
  • Παρόρμηση να πατήσω κάποιον πεζό που περπατάει πολύ αργά
  • Παρόρμηση να χαστουκίσω κάποιον που μιλάει πάρα πολύ
  • Σκέψη να αφήσω τη γάτα μέσα στο ψυγείο
  • Σκέψη να βάλω τη γάτα στον φούρνο μικροκυμάτων
  • Ευχή να εξαφανιστεί κάποιος από προσώπου γης
  • Ευχή να χτυπήσει ή να τραυματιστεί κάποιο κοντινό μου πρόσωπο
  • Ευχή να πεθάνει ο/η σύζυγος

3.Σκέψεις για πρόκληση βλάβης στον εαυτό ή σε άλλους χωρίς πρόθεση

  • Σκέψη να προκαλώ κάποιο ατύχημα
  • Σκέψη να κρίνω λανθασμένα την ταχύτητα των άλλων αυτοκινήτων και να προκαλώ ατύχημα
  • Ανησυχία για κάτι να πηγαίνει στραβά εξαιτίας κάποιου δικού μου λάθους
  • Σκέψη να συμβαίνει ατύχημα καθώς οδηγώ με τα παιδιά στο αμάξι
  • Σκέψη να χτυπάω κάποιον καθώς οδηγώ κατά λάθος σε διάβαση πεζών
  • Σκέψη να πεθαίνει κάποιος που φεύγει από το σπίτι επειδή δεν τον αποχαιρέτησα
  • Σκέψη να συμβαίνει κάτι τρομερό επειδή δεν ήμουν προσεκτικός/ή

4.Σκέψεις σωματικής βλάβης ή θανάτου άλλων

  • Εικόνα να έχει τραυματιστεί ή σκοτωθεί ένα αγαπημένο μου πρόσωπο
  • Εικόνα να έχουν πεθάνει ή δολοφονηθεί μέλη της οικογένειάς μου
  • Σκέψη να μαθαίνω ότι ο/η σύζυγός μου έχει πεθάνει
  • Εικόνα να έχει τροχαίο ατύχημα η σύζυγός μου
  • Εικόνα ενός φίλου μου να σκοτώνεται σε κάποιο ατύχημα
  • Εικόνα της μητέρας μου να πεθαίνει από καρκίνο
  • Εικόνα του πατέρα μου να πεθαίνει
  • Σκέψη να αυτοκτονεί ο καλύτερός μου φίλος
  • Εικόνα του καλύτερού μου φίλος να είναι νεκρός
  • Εικόνα του καλύτερού μου φίλου να πέφτει από κάποιο κτίριο και να πεθαίνει
  • Εικόνα της κηδείας μου ή της κηδείας κάποιου αγαπημένου μου προσώπου
  • Εικόνα των παππούδων μου νεκρών
  • Να φαντάζομαι πώς θα είναι αν πεθάνει ο αδερφός μου
  • Εικόνα της οικογένειάς μου να βασανίζεται μπροστά μου
  • Εικόνα της οικογένειάς μου να σκοτώνεται σε τροχαίο δυστύχημα
  • Εικόνα των γονιών μου να πεθαίνουν σε σεισμό
  • Εικόνα του γιου μου να βρίσκεται μέσα σε χιονοστιβάδα
  • Σκέψη να παθαίνει τροχαίο ατύχημα ο σύντροφός μου
  • Σκέψη να νοσηλεύεται ο σύντροφός μου
  • Εικόνα της αδερφής μου να βιάζεται
  • Σκέψη της αδερφής μου να δολοφονείται από τον σύντροφό της
  • Σκέψη ότι η οικογένειά μου θα πεθάνει
  • Σκέψη ότι οι φίλοι μου θα πεθάνουν
  • Σκέψη να απάγονται τα παιδιά μου
  • Εικόνα ενός μωρού να πετιέται στις σκάλες
  • Σκέψη ενός αεροπλάνου να συντρίβεται στο οποίο επιβαίνουν φίλοι μου
  • Εικόνα της γάτας μου να διαμελίζεται από κάποιο σκύλο
  • Εικόνα του σκύλου μου να θανατώνεται ή να πεθαίνει
  • Σκέψη ότι αν έπεφτε το αεροπλάνο στο οποίο επιβαίνει κάποιος συγγενής μου, θα μειωνόταν η πιθανότητα να πέσει το αεροπλάνο στο οποίο επιβαίνω εγώ
  • Φόβος ότι ο σύζυγος και το παιδί μου θα πάθουν κακό εξαιτίας της έκθεσής τους σε αμίαντο
  • Σκέψη ότι κάποιο αγαπημένο μου πρόσωπο θα πεθάνει, επειδή σκέφτηκα τι θα έκανα αν όντως πέθαινε
  • Ιδέα ότι το να σκέφτομαι άσχημα πράγματα να συμβαίνουν σε ένα παιδί θα τα προκαλέσει πραγματικά
  • Σκέψη ότι κάτι τρομερό θα συμβεί σε κάποιο μέλος της οικογένειάς μου, αν τον/την αγνοήσω

5. Σκέψεις για δική μου σωματική βλάβη ή θάνατο

  • Σκέψη να πεθαίνω και να πηγαίνω στην κηδεία μου για να δω ποιος θα παραστεί
  • Σκέψη για το πώς ο θάνατός μου θα επηρεάσει τους άλλους γύρω μου
  • Σκέψη να με δολοφονούν
  • Σκέψη να με βιάζουν
  • Εικόνα να με κατασπαράζει ένας καρχαρίας
  • Σκέψη να μου μπαίνει στο μάτι μια ομπρέλα
  • Εικόνα αντικειμένων να πετιούνται στο μάτι μου
  • Σκέψη κάποιος να με ακολουθεί τη νύχτα
  • Εικόνα να με χτυπάει ένα αυτοκίνητο
  • Σκέψη να παθαίνω τροχαίο ατύχημα
  • Σκέψη κάποιου να μου επιτίθεται, καθώς περπατάω μόνος/η
  • Σκέψη να μου επιτίθενται τη νύχτα
  • Σκέψη μαχαιριών να μου κόβουν τον λαιμό
  • Σκέψη να πεθαίνω ξαφνικά
  • Σκέψη να παγιδεύομαι σε αμάξι κάτω από το νερό
  • Σκέψη το αμάξι να τυλίγεται στις φλόγες, καθώς οδηγώ
  • Σκέψη να πνίγομαι από γυαλιά που πέφτουν πάνω μου
  • Εικόνα να παραπατάω στην κορυφή της σκάλας και να πέφτω
  • Σκέψη να παθαίνω τροχαίο ατύχημα μαζί με τα αδέρφια μου
  • Σκέψη να μου επιτίθεται ένας άγνωστος
  • Σκέψη το αεροπλάνο στο οποίο επιβαίνω να συντρίβεται
  • Σκέψη να με στραγγαλίζουν

6. Σκέψεις για μόλυνση

  • Σκέψη να κολλάω μια ασθένεια από τη χρήση δημόσιας πισίνας
  • Σκέψη να κολλάω ασθένειες από διάφορα μέρη
  • Σκέψη να έχω μια ασθένεια
  • Σκέψη να παθαίνω κάποιο κακό από τη χρήση δημόσιας τουαλέτας
  • Σκέψη ότι μπορεί να κόλλησα μια ασθένεια επειδή άγγιξα το χαρτί της τουαλέτας
  • Σκέψη ότι τα χέρια μου είναι συνεχώς βρώμικα
  • Σκέψη να κολλάω μια ασθένεια από την επαφή μου με άρρωστο άτομο
  • Σκέψη ότι τα χέρια μου μολύνθηκαν μετά τη χρήση τουαλέτας
  • Σκέψη ότι παθαίνω κακό λόγω έκθεσης σε αμίαντο

7.Ιδέες για πρόκληση κοινωνικών προβλημάτων  λόγω παρορμητικών πράξεων

  • Ιδέα να προσβάλλω/βρίσω την οικογένεια ή τους φίλους μου
  • Παρόρμηση να προσβάλλω έναν φίλο χωρίς προφανή λόγο
  • Σκέψη να λέω κάτι αγενές/προσβλητικό
  • Σκέψη να είμαι αγενής μπροστά σε άλλους
  • Σκέψη να βρίζω την οικογένειά μου
  • Εικόνα να ουρλιάζω στους συγγενείς μου
  • Παρόρμηση να πληγώσω κάποιον με τα λόγια μου
  • Σκέψη να βρίσω/φωνάξω στον ανώτερό μου
  • Σκέψη ότι ίσως να διέλυσα τη σχέση μου με έναν φίλο
  • Παρόρμηση να καλέσω τον/τη σύντροφό μου και να τον/τη χωρίσω
  • Σκέψεις ότι κάνω κάτι ντροπιαστικό σε κοινή θέα κατά λάθος, όπως ότι ξεχνάω να φορέσω μπλούζα
  • Παρόρμηση να πω κάτι άσχημο και να καταραστώ κάποιον
  • Παρόρμηση να σπρώξω κάποιον μέσα στο πλήθος
  • Παρόρμηση να φωνάξω σε κάποιον και να τον βρίσω
  • Παρόρμηση να πω απρέπειες σε άλλους
  • Παρόρμηση να πω πράγματα που δεν πρέπει
  • Παρόρμηση να κάνω κάτι ντροπιαστικό ή απρεπές
  • Ιδέα να κατηγορήσω τον συνάδελφό μου για δικά μου λάθη

8.Σκέψεις για την ασφάλεια του σπιτιού και του αυτοκινήτου

  • Σκέψη ότι άφησα την πόρτα ξεκλείδωτη
  • Σκέψη ότι δεν κλείδωσα το σπίτι σωστά
  • Σκέψη ότι γίνεται διάρρηξη στο σπίτι μου, όσο λείπω
  • Σκέψη ότι άφησα ανοιχτή μια ηλεκτρική συσκευή και έπιασε φωτιά
  • Σκέψη ότι άφησα το σίδερο στην πρίζα
  • Σκέψη να αφήνω την ισιωτική μαλλιών στο χαλί και να ξεχνάω να βγάλω την πρίζα
  • Σκέψη οι ηλεκτρικές συσκευές να πιάνουν φωτιά, όσο λείπω από το σπίτι
  • Σκέψη ότι άφησα τη σόμπα και τον φούρνο της κουζίνας ανοιχτά και προκάλεσα φωτιά
  • Σκέψη ότι το σπίτι μου έχει καεί και έχω χάσει τα πάντα
  • Σκέψεις ότι κάτι δεν έσβησα σωστά και έπιασε φωτιά
  • Σκέψεις ότι άφησα κάτι ανοιχτό ή ξεκλείδωτο
  • Σκέψη ότι έχω αφήσει ανοιχτή την ηλεκτρική κουβέρτα
  • Σκέψη ότι έχω αφήσει ξεκλείδωτο το αυτοκίνητο
  • Σκέψη ότι δεν έχω βάλει το χειρόφρενο σωστά και ότι το αυτοκίνητό μου θα πέσει πάνω σε άλλα αυτοκίνητα, όσο εγώ θα λείπω
  • Σκέψη ότι έχασα το κλειδί του αυτοκινήτου μου και ευθύνομαι για την κλοπή του
  • Σκέψη ότι ξέχασα να πληρώσω για το πάρκινγκ
  • Σκέψη ότι κάποιος θα κάνει διάρρηξη και θα βλάψει εμένα ή την οικογένειά μου
  • Σκέψη ότι άφησα ανοιχτά τα φώτα του αυτοκινήτου

9.Σκέψεις για παρέκκλιση από ηθικούς κανόνες (με ή χωρίς πρόθεση)

  • Σκέψη να κάνω κάτι κακό
  • Σκέψη που είναι αντίθετη από τα ηθικά μου πιστεύω
  • Σκέψεις που είναι αντίθετες από τα θρησκευτικά μου πιστεύω
  • Σκέψη να μη λογαριάζω  τους άλλους
  • Ιδέα ότι δεν είμαι καλός/ή με όλους συνέχεια
  • Σκέψη ότι έχω έντονο θυμό προς κάποιον, σχετικά με μια παρελθούσα εμπειρία
  • Να ελπίζω για κάποιον να μην επιτύχει κάτι
  • Σκέψη ότι είμαι καλύτερος/η από άλλους ανθρώπους
  • Σκέψη ότι «γυρνάω την πλάτη μου» σε έναν φίλο

10.Σκέψεις για απώλεια ελέγχου ή συμπεριφορά εκτός χαρακτήρα

  • Σκέψη να είμαι πάνω σε κούνια και να μην μπορώ να την ελέγξω νοητικά· η σκέψη ότι η κούνια κινείται κυκλικά αντί να πηγαίνει μπρος-πίσω
  • Εικόνα να τραγουδώ στην κηδεία ενός φίλου
  • Παρόρμηση να κάνω κάτι που δεν είναι στον χαρακτήρα μου
  • Σκέψη ότι θα βγω εκτός ελέγχου
  • Σκέψεις να σπάω ένα τραπέζι γεμάτο με γυάλινα αντικείμενα
  • Σκέψεις ότι κάνω κάτι «επεισοδιακό», όπως ότι κλέβω μια τράπεζα

11.Αμφιβολίες για τη μνήμη μου

  • Σκέψεις ότι έχω ξεχάσει κάτι που χρειάζομαι, ενώ το έχω ήδη ελέγξει
  • Σκέψη ότι έχω ξεχάσει κάτι, αμέσως μόλις βγω έξω από το σπίτι
  • Σκέψη ότι έχω ξεχάσει τα κλειδιά μου μέσα στο σπίτι
  • Σκέψεις ότι έχω ξεχάσει κάτι σημαντικό
  • Σκέψη ότι δεν έχω χρήματα για το λεωφορείο, ενώ ξέρω ότι έχω
  • Σκέψη ότι δεν έχω χρήματα την στιγμή που πρέπει να πληρώσω για κάτι

12.Παρόρμηση για φυγή

  • Παρόρμηση να συνεχίσω απλώς να οδηγώ και να μην πω σε κανέναν τίποτα
  • Παρόρμηση να μαζέψω τα πράγματά μου, να φύγω στο εξωτερικό και να κόψω κάθε δεσμό με όλους
  • Εικόνα να το σκάω από το σπίτι
  • Παρόρμηση να τα παρατήσω όλα και να ακολουθήσω μια εντελώς διαφορετική ζωή

13.Γενικές αρνητικές σκέψεις και σκέψεις σχετικά με αποτυχία

  • Σκέψη ότι ο πατέρας μου χάνει τα πάντα για τα οποία έχει δουλέψει
  • Σκέψεις ότι είμαι μόνος/η, χωρίς κανέναν στον κόσμο
  • Σκέψη ότι θα τα αφήσω όλα για την τελευταία στιγμή και θα χάσω τη χρονιά μου στο πανεπιστήμιο
  • Σκέψη μιας ντροπιαστικής κατάστασης, εξευτελισμού, ή αποτυχίας στο παρελθόν
  • Σκέψη ενός στενάχωρου περιστατικού
  • Σκέψη ότι απογοητεύω τους φίλους μου
  • Σκέψη ότι μου πέφτουν τα μαλλιά μου
  • Σκέψη ότι θα γίνω ένα ανάξιο άτομο
  • Σκέψη ότι θα γίνω άστεγος/η ή θα μείνω χωρίς σπίτι

14.Σκέψεις με σεξουαλικό περιεχόμενο

  • Σκέψεις για βίαιες σεξουαλικές συμπεριφορές
  • Σκέψεις για σεξουαλική έλξη προς γνωστές ή άγνωστες γυναίκες
  • Σκέψη για «μη φυσιολογικές» σεξουαλικές πράξεις
  • Παρόρμηση να επιτεθώ σεξουαλικά σε μια γυναίκα, γνωστή ή άγνωστη
  • Παρόρμηση να προβώ σε σεξουαλικές πράξεις που προκαλούν πόνο στον σύντροφό μου
  • Εικόνα που περιλαμβάνει σεξ με ακατάλληλους συντρόφους
  • Εικόνα πέους
  • Εικόνα που περιλαμβάνει σεξ με άσχημους ανθρώπους στο λεωφορείο
  • Ανεπιθύμητη σεξουαλική παρόρμηση ή εικόνα
  • Σκέψη ότι κάνω σεξ με την ετεροθαλή αδερφή μου
  • Εικόνα ότι κάνω σεξ με τον/τη δάσκαλο/α μου
  • Εικόνα να απατώ τον/τη σύντροφό μου
  • Σκέψη ότι κάνω σεξ με κάποιον που δεν μου αρέσει
  • Εικόνα να κάνω σεξ με φίλο/η μου του αντίθετου φύλου

15.Σκέψεις για συμμετρία, ακρίβεια ή ορθότητα

  • Σκέψη ότι τα αντικείμενα δεν είναι τέλεια τακτοποιημένα

[1] Ο Κατάλογος των Ανεπιθύμητων Παρεισφρητικών Σκέψεων περιλαμβάνεται στο βιβλίο: Wilhelm, S. & Steketee, G. (2006). Cognitive Therapy for OCD: A Guide for Professionals. New Harbinger Publications. Μεταφράστηκε και αποδόθηκε στην ελληνική γλώσσα από την Ειρήνη Τσαλαφούτα με την επιστημονική επιμέλεια της Γκόλφως Λιαμάκη.

/1 Comment