Οι δυσκολίες που συνάντησα ζώντας με την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή και προσπαθώντας να την ξεπεράσω

Έχοντας διανύσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) κι έχοντας σχεδόν πια θεραπευτεί, αναλογίζομαι γυρνώντας τον χρόνο πίσω ποια ήταν τα εμπόδια εκείνα που με δυσκόλεψαν στη διαδρομή μου πριν και κατά τη διάρκεια της θεραπείας μου.

Δυσκολία #1: Τα πολλά χρόνια από την εμφάνιση του προβλήματος μέχρι τη διάγνωσή του.

Θα ξεκινήσω με κάτι που βιώνουν πολλά άτομα με ΙΨΔ. Καθώς διαγνώστηκα σε μεγάλη ηλικία πέρασαν πολλά χρόνια για να καταλάβω τι ακριβώς μου συμβαίνει, πράγμα που σημαίνει ότι πέρασα όλη μου την παιδική, εφηβική και μέρος της ενήλικης ζωής μου προσπαθώντας να κατανοήσω κάθε λογής ‘αλλόκοτη’ σκέψη μου. Σκέψεις που βέβαια, ειδικά όταν εγώ ήμουν παιδί, δεν μπορούσα να ξεστομίσω ούτε στους ίδιους μου τους γονείς. Γιατί τι ακριβώς θα μπορούσα να πω που να μην ακουγόταν εντελώς περίεργο; “Μαμά, έκανα την προσευχή μου 3 φορές για να μην πεθάνεις”; Ή μήπως “Μπαμπά, πάτησα τη ‘λάθος’ γραμμή της πλάκας στον δρόμο και φοβάμαι μην πάθεις κακό”; Πού θα μπορούσα να πω, ειδικά εκείνα τα χρόνια, αυτά τα λόγια χωρίς να νομίζουν ότι τα έχω χαμένα; Κι ας ήξερα ότι δεν τα έχω χαμένα, ότι δεν μπορώ να κάνω οποιοδήποτε κακό γιατί είμαι ένας καλός άνθρωπος, κι ας έβλεπα τις δυνατότητες μου σε όλες τις πτυχές της ζωής, στις σπουδές, αργότερα στην εργασία μου, στις σχέσεις μου με τους ανθρώπους και στις κοινωνικές μου συναναστροφές. Ήμουν όλα αυτά τα καλά αλλά και ένα σύννεφο περίεργων σκέψεων που για να τις διώχνω έκανα καταναγκασμούς επιδεινώνοντας έτσι το πρόβλημά μου, όπως έμαθα πολύ αργότερα στη ζωή μου.

Αν γύριζα τον χρόνο πίσω θα μπορούσα να έχω κάνει κάτι διαφορετικά; Τότε νομίζω πως όχι, όμως σήμερα αν εσύ βρίσκεσαι σε παρόμοια θέση μπορείς. Πολλά είναι διαφορετικά: απεριόριστη πρόσβαση σε πληροφορία, πολλά διαθέσιμα βιβλία, γονείς που συχνά είναι πιο έτοιμοι να σε ακούσουν και να σε βοηθήσουν, διαδικτυακά σεμινάρια, πιο πολλοί καταρτισμένοι θεραπευτές.

Δυσκολία #2: Η θεραπεία είναι μια δύσκολη διαδικασία που πρέπει να περάσεις.

Όταν περίπου στα 42 μου στάθηκα τυχερή και γνώρισα μια άριστη επαγγελματία ψυχολόγο με εξειδίκευση στην ΙΨΔ, αποφάσισα να ξεκινήσω συστηματικά τη θεραπεία μου. Κακά τα ψέματα: η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει από ενοχλητική έως ιδιαίτερα στρεσογόνος. Καθώς στη θεραπεία μου πήγαινα ενάντια στους μεγαλύτερούς μου φόβους, πιστεύοντας λανθασμένα εκείνη τη στιγμή ότι με αυτή μου την ενέργεια θα προκαλέσω κάποιο κακό, αναμενόμενο ήταν να αισθάνομαι τεράστιο άγχος και τρομερό φόβο. Θα δώσω ένα παράδειγμα: Εγώ που φοβόμουν ότι με το να γράψω τη λέξη ‛καρκίνος’, θα προκαλούσα την αρρώστια σε εμένα ή σε κάποιον δικό μου, πώς φαντάζεστε ότι αισθανόμουν όταν η θεραπεύτριά μου επίμονα με προέτρεπε να την γράψω πολλές φορές;   Έτρεμα κυριολεκτικά! Και κρυφά αντιπαθούσα εκείνη τη στιγμή  τη θεραπεύτριά μου που με έβαζε σε αυτή τη διαδικασία. Ένιωθα ότι με βασάνιζε! Ευτυχώς όμως άντεξα και συνέχισα την προσπάθεια. Αναρωτιέστε τι με έκανε να αντέξω; Κάποια αμυδρή αίσθηση πίστης ότι αυτός μπορεί να είναι ο μοναδικός δρόμος για μια πιο ποιοτική ζωή.

Αν κι εσύ βρίσκεσαι σε παρόμοια κατάσταση σε καταλαβαίνω. Κι αν λύγισες και τα παράτησες και πάλι σε καταλαβαίνω. Είναι όντως μερικές φορές μια πολύ, πολύ τρομακτική διαδικασία που όμως ΠΡΕΠΕΙ να ολοκληρώσεις για να περάσεις απέναντι και να νικήσεις την ΙΨΔ. Εξάλλου είναι άραγε μικρότερος ή πιο αμελητέος ο φόβος που σου προκαλεί η ίδια η ΙΨΔ;

Δυσκολία #3: Οι ιδεοληψίες έχουν περιεχόμενο ταμπού.

Δυστυχώς οι ιδεοληπτικές σκέψεις που κατακλύζουν τους πάσχοντες με ΙΨΔ έχουν πολύ συχνά περιεχόμενο ταμπού. Ήταν εξαιρετικά δύσκολο να τις εμπιστευτώ σε κάποιον, ακόμα και στην θεραπεύτριά μου όταν με έκαναν να αισθάνομαι τύψεις ή ακόμα και απέχθεια προς στον εαυτό μου. Προσωπικό παράδειγμα: Μια από τις ιδεοληπτικές εικόνες περιλάμβανε μικρά παιδιά που ήταν άρρωστα με καρκίνο χωρίς μαλλιά. Πώς θα μπορούσα να μιλήσω για αυτές μου τις σκέψεις όταν εγώ η ίδια ένιωθα τρόμο με αυτή μου τη σκέψη; Ντράπηκα τόσο πολύ όταν τελικά την μοιράστηκα με τη θεραπεύτριά μου.

Θα ήθελα όμως τώρα να μοιραστώ μαζί με εσένα που νιώθεις το ίδιο ‘κακός’ κάτι που έμαθα στη θεραπεία μου και που πριν δυστυχώς δεν γνώριζα: Σχεδόν το σύνολο των ανθρώπων έχει σκέψεις με θέματα ταμπού, απλά δεν τις αναλύει όπως εμείς οι πάσχοντες με ΙΨΔ, ούτε και τους δίνει ιδιαίτερη σημασία. Σε αυτούς, έρχεται η σκέψη, περνάει και πάει αυτόματα σε ένα νοητό καλαθάκι αχρήστων. Εγώ αντιθέτως, όπως ίσως και εσύ, συνεχώς προσπαθούσα να τις αναλύσω: ‛Γιατί το σκέφτηκα αυτό’; ‘Τι σημαίνει’; ‘Μήπως θα πάθει κάποιος δικός μου κακό τώρα που το σκέφτηκα’; ‘Κάτι πρέπει οπωσδήποτε να κάνω, όπως να μετρήσω μέχρι το 100 για να μου φύγει η σκέψη’!

Και η λύση ξέρεις ποια είναι; Είναι η πιο εύκολη και η πιο δύσκολη μαζί. Απλά να ΜΗΝ κάνεις ΤΙΠΟΤΑ. Να μην σταματάς τη σκέψη, να μην την αναλύεις, να μην ψάχνεις βαθύτερο νόημα. Δεν σημαίνει κάτι για εσένα ή το χαρακτήρα σου! Δε σημαίνει ΤΙΠΟΤΑ για εσένα ούτε καλό, ούτε κακό!

Δυσκολία #4: Όχι δεν έχουμε όλοι λίγο OCD

Θα μοιραστώ και κάτι άλλο μαζί σας που το έχω βιώσει πολλές φορές και που μου προκαλεί δυσφορία. ΟΧΙ δεν έχουμε όλοι λίγο OCD και δεν υπάρχει κάτι πιο στενόχωρο από κάποιον που μοιράζεται το πρόβλημα της διαταραχής του και ακούει ως απάντηση : ‘Πώς κάνεις έτσι! Όλοι έχουμε λίγο OCD’!  Σας παρακαλώ να αποφεύγετε να αντιδράτε έτσι όσοι δεν γνωρίζετε τι πραγματικά σημαίνει να πάσχεις από αυτήν τη διαταραχή. Εσύ που στοιχίζεις τα πράγματα και τα θέλεις πάντα σε σειρά, εσύ που πλένεις συνέχεια τα χέρια σου και έχεις ‘εμμονή’ με την καθαριότητα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχεις OCD. Ενδεχομένως να έχεις κάποια προσωπικότητα ψυχαναγκαστική, αλλά δεν πάσχεις απαραίτητα από ΙΨΔ. Είναι δύο καταστάσεις εντελώς διαφορετικές. Η ΙΨΔ είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που χρήζει εξειδικευμένης θεραπείας. Με τέτοιου είδους αντιδράσεις άθελά σου την υποβαθμίζεις και κάνεις τη ζωή των πασχόντων πιο δύσκολη.

Τώρα που σου γράφω έχουν περιοριστεί σημαντικά οι δυσκολίες που μου προκαλεί η ΙΨΔ με αποτέλεσμα η καθημερινότητά μου να έχει γίνει πιο ανάλαφρη.  Μπορεί να ακουστεί κλισέ μα ταυτόχρονα είναι και τόσο αλήθεια: Ο δρόμος μπορεί να είναι μακρύς και δύσκολος αλλά πόσο μα πόσο πραγματικά αξίζει τον κόπο!

Σου εύχομαι να τον περπατήσεις και να φτάσεις και εσύ στον προορισμό σου!

Σώτια Κ.