Οι έφηβοι με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή έχουν επίγνωση, γνωρίζουν δηλαδή ότι κάνουν πράγματα ασυνήθιστα ή παράλογα που άλλοι έφηβοι δεν κάνουν. Ντρέπονται να μιλήσουν για τις ρουτίνες τους και για τους επανελέγχους που νιώθουν εξαναγκασμένοι να επαναλαμβάνουν, αν και γνωρίζουν ότι είναι παράλογοι. Κρατούν κρυφές τις ιδεοληψίες τους με ανεπιθύμητο, παράξενο και συχνά βίαιο ή/και σεξουαλικό ή θρησκευτικό περιεχόμενο. Αποφεύγουν να μιλήσουν για την ανάγκη τους να αντικαθιστούν μία «κακή» σκέψη με μία «καλή» καθώς και για τα άλλα συμπτώματα που είναι συνήθη σε έφηβους με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή.
Είναι σημαντικό, εντούτοις, ένας έφηβος που έχει τέτοιου είδους ανησυχίες ή εμφανίζει τέτοιου είδους συμπεριφορές να καταφέρει να εμπιστευτεί έναν ενήλικα, στον οποίο να εκφράσει τις ανησυχίες του ώστε να βρει τη βοήθεια που χρειάζεται. Σε αντίθεση με τα παιδιά, ωστόσο, οι έφηβοι, επειδή περνούν μία φάση στην οποία αισθάνονται ολοένα και περισσότερο την ανάγκη για αυτονομία, δυσκολεύονται περισσότερο να αποδεχτούν ότι χρειάζονται βοήθεια. Για τον λόγο αυτό, παρακάτω αναφέρονται κάποιες οδηγίες και συμβουλές που καλό θα ήταν να έχετε υπόψη σας καθώς θα μιλάτε σε έναν έφηβο που αντιμετωπίζει Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή.
Στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία υπάρχουν αρκετά βιβλία, τα οποία είναι εστιασμένα σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Διαβάστε κάποιο από αυτά και ενημερωθείτε για τη διαταραχή. Αναζητήστε ομάδες υποστήριξης γονέων παιδιών με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή. Μιλήστε με άλλους γονείς και οικογένειες. Διαδικτυακά υπάρχουν πολλές ομάδες υποστήριξης, όπως η Parents for Teens and Young Adults with OCD, μία διαδικτυακή ομάδα υποστήριξης γονέων με παιδιά και νεαρούς ενήλικες με την διαταραχή, στην οποία συμμετέχουν και ειδικοί. Προσπαθήστε να βρείτε έναν κατάλληλο θεραπευτή. Ενημερωθείτε για τη φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή και πώς μπορεί να βοηθήσει ώστε να ανακουφιστεί ο έφηβος αλλά και όλη η οικογένεια. Αν ο έφηβος αρνείται να δει κάποιον ειδικό, έχετε το δικαίωμα να επιμείνετε μέχρι να το κάνει.
Δείξτε έμπρακτα ότι πραγματικά ενδιαφέρεστε να μάθετε για όσα τον απασχολούν!
Αρκετοί ενήλικες με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή εμφάνισαν τα συμπτώματα της διαταραχής στη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας. Πολλοί από αυτούς θυμούνται τα συναισθήματα της ντροπής, της απομόνωσης και του φόβου που ένιωθαν και θα εύχονταν κάποιος τότε να είχε ενδιαφερθεί για το πώς αισθάνονταν. Χωρίς επίκριση ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας μιλήσει για όλα όσα τον απασχολούν.
Πάρτε σοβαρά τις συνέπειες του στίγματος!
Το στίγμα για την ψυχική ασθένεια που αναμφισβήτητα εξακολουθεί να υπάρχει στην κοινωνία μας μπορεί να περιπλέξει την κατάσταση για έναν έφηβο, ο οποίος αισθάνεται ήδη την πίεση που αισθάνονται πολλοί έφηβοι «να ανήκει». Ο φόβος του στίγματος μπορεί να εμποδίσει έναν έφηβο με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή να ζητήσει βοήθεια. Για τον λόγο αυτό, είναι κρίσιμης σημασίας να δημιουργήσετε συνθήκες ασφάλειας ώστε ο έφηβος να σας μιλήσει για όσα τον απασχολούν και να βρει τη βοήθεια που χρειάζεται. Να έχετε, επίσης, υπόψη σας ότι ένας έφηβος, ο οποίος εξαιτίας της διαταραχής που αντιμετωπίζει νιώθει αναγκασμένος να εξαρτάται από τους γονείς του πολύ περισσότερο από όσο οι συνομήλικοί του, μπορεί να νιώσει έντονη δυσαρέσκεια και θυμό και να εκδηλώσει ακόμη και επιθετική συμπεριφορά ως συνέπεια.
Μην αλλάζετε τις συνήθειες της οικογένειά σας ή τις απαιτήσεις σας για να διευκολύνετε τη διαταραχή!
Πολλοί γονείς εφήβων με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή συχνά ξεχνάνε ότι εξακολουθούν να είναι οι γονείς και ότι μπορούν και πρέπει να θέτουν όρια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας ότι οι έφηβοι γενικά λόγω της φάσης που περνούν έχουν την τάση να παραβιάζουν τα όρια και τους κανόνες. Οι έφηβοι με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή επομένως θα πρέπει να συνεχίζουν να κάνουν τις υποχρεώσεις τους και να συμμετέχουν στις οικογενειακές δραστηριότητες παρά την διαταραχή. Αυτό σημαίνει ότι αν η υποχρέωση της κόρη σας είναι να βγάζει έξω τα σκουπίδια, μην τη διευκολύνετε απαλλάσσοντάς την «επειδή έχει πρόβλημα». Αν πλένει τα δικά της ρούχα, αλλά ξαφνικά σταματάει να το κάνει γιατί «δεν μπορεί», μην το κάνετε εσείς αντί για αυτήν. Να είστε εκεί για να την βοηθήσετε αν χρειαστεί, αλλά μην αναλάβετε εσείς τα καθήκοντά της. Αυτά είναι σίγουρα πιο εύκολα να τα λες παρά να τα κάνεις! Μπορεί να σκέφτεστε ότι είναι προτιμότερο να διευκολύνετε το παιδί σας ώστε να μπορέσει, για παράδειγμα, να ετοιμαστεί για το σχολείο στην ώρα του. Ωστόσο, τέτοιες διευκολύνσεις, ανεξάρτητα πόσο φαινομενικά ασήμαντες φαίνονται, συχνά υπονομεύουν την πρόοδο που κάνει ο έφηβος στη θεραπεία του. Αν δεν κάνει θεραπεία, τότε το να σταματήσετε να τον διευκολύνετε μπορεί να του δώσει το απαραίτητο κίνητρο ώστε να ξεκινήσει θεραπεία.
Να είστε προετοιμασμένοι να λάβετε μέτρα, αν χρειαστεί!
Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή συνήθως επηρεάζει όλη την οικογένεια, όχι μόνο το ίδιο το άτομο. Αν η καθημερινότητα της οικογένειάς σας έχει επηρεαστεί σημαντικά εξαιτίας του ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε πλέον την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, θα χρειαστεί να λάβετε μέτρα. Συχνά τα άλλα μέλη της οικογένειας παραχωρούν διευκολύνσεις στον πάσχοντα αργά και σταδιακά, τη μια μετά την άλλη, μέχρι που μία μέρα χωρίς να το καταλάβουν, όλη η οικογένεια βρίσκεται βαθειά αναμεμειγμένη στις ρουτίνες και τους κανόνες της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής. Για παράδειγμα, μπορεί να ξεκινήσετε να αγοράζετε περισσότερα απορρυπαντικά και απολυμαντικά προκειμένου να διευκολύνετε την κόρη σας με την μικροβιοφοβία που αντιμετωπίζει. Ή, αν το σπίτι σας διαθέτει μία μόνο τουαλέτα για όλους, ενδέχεται να ξεκινήσετε να σηκώνεστε πολύ νωρίτερα το πρωί για να ετοιμαστείτε, ώστε να επιτρέψετε στην κόρη σας να την χρησιμοποιεί ανενόχλητη για όση ώρα χρειαστεί για την πρωινή της, συνήθως, χρονοβόρα ρουτίνα.
Αν τα πράγματα φθάσουν σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να πάρετε την απόφαση να απευθυνθείτε σε έναν θεραπευτή, ο οποίος θα δουλέψει μαζί με όλη την οικογένεια προκειμένου να σας μάθει τρόπους ώστε να μη διευκολύνετε τη διαταραχή και αν χρειαστεί, να αντιμετωπίζετε τον θυμό του παιδιού σας όταν δεν του παρέχετε διευκόλυνση.
Εξακολουθήστε να βάζετε σε προτεραιότητα το σχολείο!
Μην του κάνετε τις σχολικές του εργασίες γιατί αυτό θα ενισχύσει τη διαταραχή. Πριν κάνετε ενέργειες για κατ’ οίκον διδασκαλία επειδή το παιδί σας δεν μπορεί να βγει από το σπίτι λόγω της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής συμβουλευτείτε έναν ειδικό για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή διότι αυτή είναι μία πολύ σοβαρή απόφαση αφού μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις κοινωνικές του συναναστροφές, έναν τομέα πολύ σημαντικό για έναν έφηβο.
Αναζητήστε μία Ομάδα Υποστήριξης για Εφήβους με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή!
Οι έφηβοι δημιουργούν στενά δεμένες ομάδες συνομηλίκων, με τις οποίες μοιράζονται τις σκέψεις και τις ιδέες τους και ανακαλύπτουν τον εαυτό τους. Αυτό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εφηβείας. Οι ομάδες συνομηλίκων παρέχουν ένα άνετο περιβάλλον, όπως η οικογένεια, αλλά με μία παραπάνω αίσθηση αυτονομίας. Οι έφηβοι σκέφτονται για το μέλλον και ονειρεύονται για το τι θέλουν να κάνουν στην ζωή τους. Είναι η εποχή που αρχίζουν να έχουν σεξουαλικές αναζητήσεις και ίσως να αισθάνονται πιο άνετα να τις συζητήσουν μέσα σε μία ομάδα συνομηλίκων παρά μέσα στην οικογένεια.
Δυστυχώς αυτά τα φυσιολογικά στάδια η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή τα δυσχεραίνει ή τα εμποδίζει. Οι έφηβοι με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή συχνά νιώθουν εντελώς απομονωμένοι και ανεπαρκείς. Αισθάνονται ντροπή και είναι πολύ φοβισμένοι για τις σκέψεις τους και τις συμπεριφορές τους και συχνά αναρωτιούνται: «Θα είμαι σε θέση να εργασθώ; Θα θέλει κανείς να κάνει οικογένεια μαζί μου; Θα μπορέσω να κάνω παιδιά ή θα κληρονομήσουν το πρόβλημά μου;».
Διεθνώς υπάρχουν πολλές διαδικτυακές ομάδες υποστήριξης για εφήβους με τη διαταραχή, όπως η OCD Support for Teens για εφήβους και νεαρούς ενήλικες (12-20). Πρόκειται για μία κλειστή ομάδα, στην οποία συμμετέχουν έφηβοι και νεαροί ενήλικες από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου (η επικοινωνία γίνεται στην αγγλική γλώσσα), οι οποίοι αναζητούν βοήθεια και επαφή με συνομήλικούς τους που αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες. Στην ομάδα συνδράμουν ειδικοί για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Διατηρήστε μία ρεαλιστικά θετική στάση
Όταν πλέον το παιδί σας, το οποίο αισθάνεται ότι «χάνει» τα χρόνια της εφηβείας του εξαιτίας της διαταραχής, ξεκινήσει θεραπεία είναι σημαντικό να του υπενθυμίζετε να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες. Ίσως χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να αποκτήσει την άδεια οδήγησης, μία δουλειά, έναν κύκλο φίλων ή για να πάρει αποφάσεις για μελλοντικές σπουδές ή για την καριέρα του. Αυτό μπορεί να είναι αποκαρδιωτικό για έναν έφηβο που βλέπει τους φίλους του να τα καταφέρνουν και να προχωρούν και μπορεί να αισθανθεί ακόμη και αισθήματα αναξιότητας και ανημποριάς. Επιβραβεύστε τις επιτυχίες του στην αντιμετώπιση της διαταραχής και βοηθήστε τον να δει όλα όσα έχει καταφέρει. Μεταδώστε του ένα μήνυμα αισιοδοξίας ότι θα «προλάβει». Να θυμάστε ότι η υπομονή και η θετική στάση θα βοηθήσουν το παιδί σας να συνεχίσει την προσπάθεια. Αν αισθανθείτε ότι εσείς ή οποιοδήποτε μέλος της οικογένειάς σας χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη από έναν ειδικό, μην διστάσετε να το κάνετε.
* Ελεύθερη μετάφραση από τις κατευθυντήριες γραμμές που συνέταξαν η Barbara Livingston Van Noppen , PhD και η Michele Tortora Pato , MD, Σχολή Ιατρικής του Keck, Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας (https://kids.iocdf.org/for-parents/managing-ocd-in-your-household/).